HET CHAKKAGEVOEL

THE CHAKAGE FEELING

JOMANDA

Een bijzonder verhaal over kapper Figaro van de toneelschrijver Beaumarchais

Onlangs hoorde ik eens in mijn jeugd het grappige liedje van een zekere Dorus die toevallig uit Rijswijk kwam.

Dorus (Kunstenaar  Tom Manders geb.1921 en overleden in 1972)

In de rol van "zwerver" introduceerden in die tijd heel veel mensen hun wereldbeeld.

Denk maar eens aan de zwerver met knapzak " Swiebertje" (Joop Doderen) ,

(Velsen, 28 augustus 1921 - Roelofarendsveen, 22 september 2005)

aan het door de wereld zwervend jonge meisje met de naam " Pippi Langkous"

(Vimmerby, 14 november 1907 - Stockholm, 28 januari 2002)

of aan Vladimir en Estragon uit het zeer beroemde stuk "Waiting for Godot"

Foxrock, Dublin, 13 april 1906 — Parijs, 22 december 1989

Het eerste grote verhaal dat de toen nog jongere Ierse Samuel Backett na een grondig onderzoek van een jaar in Parijs had willen schrijven. Een jaar lang had hij daarop de aller armsten uit Parijs gevolgd. De zwervers onder bruggen en onder dozen, De allerarmste mensen van Parijs die zo nu en dan met een busje worden opgehaald om te kunnen wassen/douchen en een maaltijd te genieten.

Parijs, de stad waar zijn smoor verliefde tante Getrude natuurlijk al iets eerder terecht was gekomen. Dit vanwege het beroemde blauwtje dat tante Getrude had gelopen bij de zeer bijzondere Filippijnse kunstenaar Jose Rizal.

March 19, 1889

Calamba, 19 juni 1861 - Manilla, 30 december 1896

De Filippijnen was in die tijd een land dat volledig onderdrukt was door het Europese land Spanje. Dit was iets dat in vele Europese landen de normaalste zaak van de hele wereld leek te zijn. Veel Europese landen verrijkten zich aan vergelegen gebieden die zij dus hun grondstoffen wilden roven en de inwonders tot slaven wilden maken. Dit was dus heel gewoon in die tijd. Ook kan men via dit perspectief kijken naar het verhaaltje van Pipi Langkous, een meisje dat verbeeld kon worden door de gescheiden vrouw Astrid Lindgren die alleen voor de zorg voor haar kinderen kwam te staan en die vader daarom letterlijk wilde gaan vertalen als een echte zeerover die veel schatkisten vol met goud had kunnen stelen.

Interessant is het daarbij ook om ook de visie van de bekende Franse Filosoof Albert Camus even naar voren te halen. Het boek dat hij helaas nooit zelf meer heeft uit kunnen geven ging over de kwestie waarmee Albert  Camus tot een slotsom was gekomen. Hij vond dat de rijkere landen, die dus eigenlijk stuk voor stuk zeerovers waren, eindelijk eens de geroofde schatten van de tegewoordige 3e wereldlanden terug moesten geven.

 Mondovì, Algerije, 7 november 1913 – Villeblevin, 4 januari 1960

Maar goed, nu weer even terug naar de "zwerver"  Dorus.

Het werd voor mij op latere leeftijd een aanleiding om navraag te gaan doen uit welke opera zijn versie eigenlijk afkomstig was. De moeder van mijn schoonzus, een vrouw die veel van volks-toneel, opera en operette wist, antwoordde me hierop dat deze bekende aria eigenlijk afkomstig was van de Franse toneelschrijver Beaumarchat en later bewerkt is geworden als een van de bekendste opera's. Ik woonde toen in Amsterdam en ben toen naar de Waterloopleinmarkt gegaan om in een platenbak te zoeken naar het verhaal van Beaumarchais over het stuk van de kapper uit de Spaanse stad Sevilla. Ik was blij dat een opera met de naam " Babarbiere di Sevilla" tegenkwam en thuisgekomen ging ik druk op zoek naar het bekende liedje van Dorus. Wat een teleurstelling was het voor me dat ik het bewuste nummer van Dorus er niet op tegen kon komen. En toen pas ging ik me verdiepen in het verhaal van deze kapper Figaro. Ik bemerkte dat ook deze Paisiello prachtige muziek had gecomponeerd. Later bemerkte ik dat Paisiello zelfs de allereerste versie van de opera over die kapper Figaro had gemaakt en dat Rossini met zijn versie zelfs in het begint uitgevloten werd omdat de meeste mensen toen meer hielden van de versie van de oudere Paisiello. De versie van de componist Paisiello was dus de allereerste opera over die kapper geweest, maar later volledig onbekend geworden. Later heb ik natuurlijk ook de versie van Rossini gevonden en er bestaat een zeer opmerkelijk verschil tussen deze 2 componisten. De componist Paisiello had eveneens prachtige muniek gecomponeerd en lag met zijn composities veel dichter bij de wereldberoemde componist Mozart alwaar mijn vader helemaal gek op was. Mozart moet dus de oudere Giovanni Paisiello zeker als een groot voorbeeld hebben gekend.

Over de kapper Figaro kwam ik er achter dat het gaat over een mens die een groot aantal mislukte banen heeft gehad zoals: acteur, advocaat/bemiddelaar, acrobaat, kwakzalver en circusartist, maar uiteindelijk kiest voor het vak van kapper waar hij eindelijk helemaal tot zijn recht komt en al zijn talenten in kwijt kon. Hier kon hij werken als netwerker en bemiddelaar (tegenwoordig noemen we zo iemand een coach) in het beroep van kapper of zoals een oudere Amsterdamse Figaro mij eens wilde corrigeren "haarverzorger", want in zijn handelsgeest waren de haren van de mens de antenes van de menselijke ziel. Hij wist daarmee altijd een zeer elitair publiek aan te trekken in de Amsterdamse binnenstad. Veel bekende mensen lieten zich graag door deze Italiaanse Figaro Pasqualle knippen. Hij noemde zijn kapperszaak dan ook liever geen kapperszaak, nee, het was meer een sociale ontmoetingsplaats waar werkelijk iedereen welkom was. Ik kan me nog goed herinneren dat ik eens mijn zusje uit Leeuwarden (zij zat toevallig op de kappersvakschool) tijdens een schooluitje in de stad Amsterdam, liet kennis maken met deze zeer bijzondere (haar)verzorger van de antennes van de ziel. Vanwege zijn leeftijd en zijn gezondheid is zijn zaak helaas een paar jaar geleden gesloten. Hij kon helaas geen opvolger voor zijn beroep tot "Italiaanse haarverzorger"  krijgen.

Geboortedata van Beaumarchais, Paisiello, Mozart en Rossini (de Italiaanse Mozart soms genoemd):

Pierre-Augustin Caron de Beaumarchais  was geboren in Parijs op 24 januari 1732 en ook gestorven in Parijs op 18 mei 1799). Hij was een Frans schrijver, wapenhandelaar, uitgever en monarchist. Beaumarchais werd in eerste instantie beroemd door zijn avontuurlijke levenswandel. Als zoon van een horlogemaker verliet hij al snel het ouderlijk huis om zich in allerlei bezigheden te storten. Zo was hij musicus en leraar harp van de zussen van Lodewijk XVI. Samen met Pâris-Duverney hield hij zich onledig met handelszaken en financiële transacties. Hij schuwde evenmin politieke intriges. De literaire reputatie van Beaumarchais stoelt op twee toneelstukken: le Barbier de Séville (1775), een intrigekomedie en le Mariage de Figaro (1778), een onweerstaanbare en vrijpostige komedie. Dit laatste toneelstuk werd korte tijd verboden omdat het te onbeschaamd en te bedreigend was voor de gevestigde orde. Beaumarchais werd enkele dagen opgesloten in de gevangenis maar zag na zijn vrijlating zijn toneelstuk triomferen, zelfs bij de in het stuk geviseerde adel.

Giovanni Paisiello Hij was geboren te Tarente, 9 mei 1740 - en gestorven te Napels, 15 juni 1816. Hij was een Italiaans operacomponist. Zijn bekendste werk is Il Barbiere di Siviglia, een komisch drama in twee bedrijven, waarvan de eerste opvoering plaatsvond op 15 september 1782.

Wolfgang Amadeus Mozart Hij was geboren te Salzburg op 27 januari 1756 en is gestorven te Wenen op 5 december 1791. Eigenlijk heette hij Joannes Chrysostomus Wolfgangus Theophilus Mozart en kwam hij dus uit het zogeheten prinsaartsbisdom Salzburg van het tegenwoordige Oostenrijk. Hij was componist, pianist, violist en dirigent. Mozart was dus echt een wonderkind, dat op uitzonderlijk jonge leeftijd viool, klavecimbel en orgel speelde en kwalitatief hoogstaand werk componeerde. Mozart wordt naast Johan Sebastian Bach en Ludwig van Beethoven gerekend tot de componisten die binnen een traditie nieuwe muzikale concepten bedachten en die diepgaande invloed uitoefenden op alle na hen komende componisten.

Gioacchino Antonio Rossini Hij was geboren in de Italiaanse plaats Pesaro op 29 februari 1792 en gestorven in Frankrijk te Passy, een tegenwoordig stadsdeel van Parijs op 13 november 1868. Hij was een Italiaanse componist. In een periode van twintig jaar (1810-1829) componeerde hij maar liefst 40 opera's. Zoals bij veel beroemde componisten kreeg hij zijn eerste muziekonderricht van zijn vader, Giuseppe Rossini, die hoornist en trompettist was. Vervolgens ging hij in 1806 naar Bologna, waar hij studeerde aan het Liceo Musicale bij Padre Stanislao Mattei. In 1810 kreeg hij zijn eerste compositieopdracht voor een opera. In 1813 boekte hij grote successen met zijn opera's Tancredi en L'italiana in Algeri. Twee jaar later, in 1815, toen hij verbonden was aan het Teatro San Carlo in Napels, componeerde hij naast opera seria's ook komische werken (opera buffa's), zoals Il barbiere di Siviglia (gebaseerd op het toneelstuk Le Barbier de Séville (1775) van Pierre Beaumarchais), La Cenerentola en La gazza ladra. In 1822 huwde hij met de sopraan Isabella Colbran en na de laatste opera voor zijn Italiaanse publiek geschreven te hebben, Semiramide, vertrok hij naar Londen. n 1824 vestigde hij zich in Parijs en leidde aldaar het Théâtre Italien. Zijn laatste grote theaterstuk, Guillaume Tell, schreef hij in 1829. Vervolgens componeerde hij alleen nog geestelijke werken, zoals het Stabat Mater en de Petite Messe Solennelle. In 1837 scheidde hij van Isabella Colbran. Hij kreeg een nieuwe relatie met Olympe Pélisier, met wie hij in 1846 in het huwelijk trad. Vanaf 1850 kreeg hij problemen met zijn gezondheid. Rossini werd begraven op de beroemde Parijse begraafplaats Cimetière du Père-Lachaise. Op verzoek van de Italiaanse regering werden de overblijfselen in 1887 echter verplaatst naar de Basilica di Santa Croce in Florence. Op Père-Lachaise staat een lege crypte. Tot zijn bekendste werken (voornamelijk opera's) behoren La Cenerentola, Il barbiere di Siviglia, La gazza ladra (De stelende (of diefachtige) ekster), La scala di seta (De zijden ladder), L’Italiana in Algeri en Guillaume Tell.

Pierre-Augustin Caron de Beaumarchais (Parijs, 24 januari 1732 - aldaar, 18 mei 1799) was een Frans schrijver, wapenhandelaar, uitgever en monarchist.

werd uitgevoerd door Paisiello

Giovanni Paisiello (Tarente, 9 mei 1740 - Napels, 15 juni 1816) was een Italiaans operacomponist. Zijn bekendste werk is Il Barbiere di Siviglia, een komisch drama in twee bedrijven, waarvan de eerste opvoering plaatsvond op 15 september 1782.

werd uitgevoerd door Rossini

Gioacchino Antonio Rossini (Pesaro, 29 februari 1792 - Passy (tegenwoordig een stadsdeel van Parijs), 13 november 1868) was een Italiaanse componist. In een periode van twintig jaar (1810-1829) componeerde hij maar liefst 40 opera's.

werd uitgevoerd door Mozart

Wolfgang Amadeus Mozart^[1] (Salzburg, 27 januari 1756 – Wenen, 5 december 1791), eigenlijk Joannes Chrysostomus Wolfgangus Theophilus Mozart, was een uit het prinsaartsbisdom Salzburg (in het tegenwoordige Oostenrijk) afkomstige componist, pianist, violist en dirigent.

werd uitgevoerd door Dorus

Antoon (Tom) Manders (Den Haag, 23 oktober 1921 - Utrecht, 26 februari 1972) was een Nederlandse tekenaar, komiek en cabaretier. In de laatste rol werd hij met name bekend als Dorus.

Biografie TOM MANDERS (uit Rijswijk)

Hoewel zijn geboorte officieel in de archieven staat als 24 oktober, is hij eigenlijk op 23 oktober geboren. Zijn vader liet hem een dag later inschrijven, omdat hij voor een zondagskind geen vrije dag kreeg.

Al jong bleek zijn talent voor tekenen. Hij volgde de ULO, en volgde daarna een driejarige avondcursus Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten in Den Haag. Manders was onder andere actief als reclameschilder en ontwerper van affiches. Later ontwierp hij ook decors voor toneel en cabaretvoorstellingen. Tot zijn vaste opdrachtgevers behoorden Theater Carré, Lou Bandy, Heintje Davids en Wim Kan. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd Manders in Duitsland tewerkgesteld, maar na een half jaar ontvluchtte hij zijn schildersbaantje. Door Kan kwam Manders op het idee zelf cabaret te gaan doen, net als zijn oudere broer Kees.

Vanaf 1953 was Manders betrokken bij de inrichting en programmering van Carel Kamlags revuecafé Saint-Germain-des-Prés aan het Rembrandtplein in Amsterdam. Manders trad daar zelf op als het typetje dat zou uitgroeien tot de zwerver Dorus. Toen hij van de VARA de uitnodiging kreeg iets voor televisie te doen, liet hij het café nabouwen in de studio en startte een succesvol televisieprogramma dat enkele jaren te zien zou zijn.

Tussen 1956 en 1962 werkte Manders samen met organist Cor Steyn ("meneer Cor Steyn") voor het programma De Showboat. Samen waren zij verantwoordelijk voor nummers als Twee motten, M'n volkstuintje, De crocus en de hyacint, Als ik wist dat je zou komen, Bij de marine en Figaro.

Het pand aan de Mauritsstraat 65 in Rotterdam, waar tot in 1960 de Chemicaliënhandel v/h E. Schuddebeurs NV was gevestigd, werd in 1967 tot het Cabaret Dorus omgebouwd, dat in 1970 weer moest sluiten. Nu staat er op die plaats een wooncomplex dat sinds 1 november 1985 de naam Tom Mandershof draagt. (lees meer)

Manders raakte in de financiële problemen toen hij probeerde Dorus-films te produceren. In 1967 won hij een Zilveren Roos, en begon een nieuwe show in zijn nieuwe theater. Nog tijdens de bouwperiode lanceerde hij in de zomervakantie een kindermatinee, met daarin o.a. Bij Dorus op schoot. Legendarisch is de scène van de zomer 1967, op 18 november uitgezonden bij de Vara-TV, met het driejarige meisje Corrina Konijnenburg, dat Poessie Mauw eindeloos blijft zingen. Toen in 1970 de Rotterdamse club sloot, stopte ook het programma. In 1971 kwam Dorus nog één maal terug op de televisie tijdens een programma met een verborgen camera, waarbij hij mensen de stuipen op het lijf joeg als wassen beeld in Madame Tussauds. In hetzelfde jaar had hij nog een hit met In de hemel is geen bier.

Begin februari 1972 kreeg Manders een auto-ongeluk. In het ziekenhuis werd geconstateerd dat hij kanker had. Drie weken later stierf Manders aan een hartaanval.

zie youtube versie van een totale indruk van Dorus op:

Luciano Pavarotti - Figaro